Świadczenia farmaceutyczne to przedmiot znajdujący się w podstawie nauczania zawodowego dla techników farmacji. Obejmuje on zagadnienia związane z wykonywaniem zawodu w aptece. W czasie zajęć przyszli technicy zapoznają się z materiałem, który następnie wykorzystują w czasie praktyk, stażu i wykonywania zawodu. Można powiedzieć, że usługi, które świadczą pracownicy aptek, są właśnie świadczeniami farmaceutycznymi.
Przyjrzyjmy się najpierw programowi nauczania, a następnie temu, jakie daje umiejętności do wykorzystaniu za pierwszym stołem.
Świadczenia farmaceutyczne jako przedmiot nauczania
Zgodnie z obowiązującą podstawą programową, przedmiot świadczenia farmaceutyczne w szkołach policealnych kształcących na kierunku technik farmacji nauczany jest na trzecim i czwartym semestrze w wymiarze 10 godzin tygodniowo, czyli 160 godzin łącznie. Zajęcia obejmują kwestie dotyczące realizacji procedur aptecznych, świadczeń farmaceutycznych oraz kształcenie kompetencji zawodowych.
Realizacja procedur aptecznych
Szkolenia apteczne w ramach modułu poświęconego realizacji procedur aptecznych obejmują szereg efektów kształcenia, które omawiamy poniżej.
Na ogóle zasady przyjmowania leków do magazynu apteki składają się:
- stosowanie zasad przyjmowania leków do aptecznego magazynu,
- posługiwanie się w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych Urzędowym Wykazem Produktów Leczniczych, które dopuszczono do obrotu na terenie RP oraz wykazem leków refundowanych.
Z kolei jakościowy i ilościowy odbiór produktów leczniczych oraz materiałów medycznych obejmuje:
- wyjaśnianie znaczenia serii i terminu ważności dla przechowywania leku w aptece,
- uwzględnianie postaci leku, jego składu i właściwości produktów leczniczych oraz wyrobów medycznych w czasie przyjmowania towaru,
- analizowanie i ocenianie rynku w celu określenia zapotrzebowania na produkty, które są przedmiotem obrotu aptecznego
Dokumentacja:
W ramach pracy z dokumentacją apteczną, przyszli technicy farmacji uczą się:
- wskazywania dokumentów aptecznych, ich przeznaczenia,
- sporządzania dokumentacji laboratoryjnej,
- pobierania, zabezpieczania i przechowywania próbek archiwalnych zgodnie z przepisami,
- charakteryzowania dokumentacji związanej z wykonywanymi zadaniami zawodowymi.
W odniesieniu do zasad wystawiania i realizacji recept kształcenie obejmuje:
- wyjaśnianie zasad wystawiania oraz realizacji recept w odniesieniu do aktualnie obowiązujących przepisów prawa, określanie, z jakim rodzajem recepty ma się do czynienia, wskazywanie informacji niezbędnych do zrealizowania recepty, także z uwzględnieniem refundacji.
Praca z kosztem leku recepturowego polega na:
- wskazywaniu składników kosztu leku recepturowego.
W zakresie obrotu leku w aptece trzeba umieć:
- wyjaśniać zasady wstrzymywania i wycofywania z obrotu produktów leczniczych w związku ze zgłoszeniem niepożądanego działania leku.
Obsługa:
Na zagadnienia związane z obsługą aparatury i urządzeń składają się natomiast:
- posługiwanie się aparaturą i urządzeniami niezbędnymi do wykonywania pracy w aptece i w przemyśle farmaceutycznym,
- stosowanie zasad aseptyki przy sporządzaniu leków,
- określanie i wykonywanie czynności pomocniczych, pozostających w zakresie uprawnień zawodowych, które może wykonywać technik farmacji.
W zakresie indywidualnych kompetencji zawodowych w czasie zajęć zwraca się uwagę na:
- stosowanie zasad kultury osobistej,
- przestrzeganie etyki i respektowanie tajemnicy zawodowej,
- bycie kreatywnym, otwartym na zmiany i konsekwentnym w realizacji zadań,
- przewidywanie skutków podejmowanych działań oraz podejmowanie za nie odpowiedzialności,
- aktualizowanie wiedzy i doskonalenie umiejętności zawodowych.
Praktyczne szkolenia apteczne odbywają się w ramach zajęć szkolnych. W czasie godzin lekcyjnych przyszły technik farmacji przygotowuje zapotrzebowanie na produkty lecznicze i dokonuje ich przyjęcia do aptecznego magazynu oraz analizuje przykładowe recepty, biorąc pod uwagę aspekty formalno-prawne.
Realizacja świadczeń farmaceutycznych
Drugi moduł zajęć to realizacja świadczeń farmaceutycznych.
Po zakończeniu tych zajęć, przyszły technik potrafi:
- zamawiać oraz przyjmować produkty lecznicze i wyroby medyczne, posługując się dostępnym w aptece oprogramowaniem wspomagającym,
- realizować recepty, biorąc pod uwagę zasady ich wystawiania i realizacji,
- wydawać produkty lecznicze, wyroby medyczne i inne produkty dostępne w aptece adekwatnie do obowiązujących przepisów,
- wykonywać leki recepturowe i leki apteczne w różnych postaciach, umieszczać na nich etykietki w odpowiednich miejscach,
- fasować leki,
- wyceniać leki recepturowe,
- wizualnie oceniać to, jakie zmiany zachodzą w leku podczas jego przechowywania, co wiąże się ze starzeniem się leków i wyrobów medycznych,
- postępować zgodnie z procedurami w przypadku leków o przekroczonym terminie ważności,
- informować Pacjenta o tym, jak przyjmować lek, m.in. w okresie ciąży i laktacji, jakie ma on działanie, jakie może wywołać niepożądane skutki, jak wpływa na sprawność psychofizyczną oraz o tym, jak powinien być przechowywany,
- dokonywać czynności zawartych w procedurach wstrzymywania i wycofywania produktów leczniczych z obrotu, kiedy zgłaszane są ich niepożądane działania.
Dostosowanie zajęć
Zajęcia z tego działu odbywają się w szkolnych pracowniach, aptekach, które posiadają stanowisko do sporządzania leków recepturowych, aptekach szpitalnych, a także w przedsiębiorstwach przemysłu farmaceutycznego i hurtowniach farmaceutycznych. Po zakończeniu zajęć przyszły technik jest przygotowany do wykonywania wszystkich czynności pomocniczych w zakresie swoich uprawnień, co będzie miał okazję sprawdzić w czasie praktyk śródrocznych.
Po zakończeniu edukacji na poziomie szkolnym, różnego rodzaju szkolenia farmaceutyczne i kursy farmaceutyczne, poprzedzone rekrutacją dla farmaceutów, poszerzają i aktualizują wiedzę z zakresu świadczeń farmaceutycznych.
Szkolenia farmaceutyczne ze świadczeń farmaceutycznych
W codziennej praktyce aptecznej duża część świadczeń farmaceutycznych podlega regulacjom Narodowego Funduszu Zdrowia. Dotyczy to między innymi zasad realizacji recept, refundowania leków, uprawnień przysługujących różnym grupom chorych. Wytyczne NFZ ulegają zmianom, dlatego ci, którzy pracują za pierwszym stołem, zobowiązani są do śledzenia tych zmian i wdrażania w codziennej praktyce.
Profesjonalna pomoc
Kursy farmaceutyczne organizowane są więc po to, by w zorganizowany, przystępny sposób przekazywać najnowsze wytyczne. Rekrutacja dla farmaceutów na szkolenia tego typu odbywa się w przyjazny sposób – bardzo często drogą elektroniczną, więc cały proces aplikacji nie jest kłopotliwy.
Uzyskana wiedza natomiast znacznie usprawnia wykonywanie codziennych obowiązków.